Linh thiêng đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn tại Hạ Long

Đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn tại Hạ Long là nơi thờ con trai cả Hưng Đạo Đại vương, cháu đích tôn của An Sinh Vương Trần Liễu. Không những là nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của người bản địa, đền thờ còn chứa đựng yếu tố lịch sử cùng kiến trúc nổi bật thu hút du khách.

Giới thiệu chung về đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn

Mảnh đất Quảng Ninh vốn là nơi có mối quan hệ mật thiết 175 năm với triều đại nhà Trần trong lịch sử (1225-1400) khi đây chính là quê gốc của nhà Trần. Khi mất các vị vua đều được đưa về quê hương an tang, thờ phụng. Hiện vẫn còn lưu lại khá nhiều di tích lăng mộ, đình, đền, miếu, nghè thờ các vị hoàng đế, tướng lĩnh nhà Trần.

Di tích đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn là một điểm đến nổi tiếng linh thiêng tại Hạ Long mà du khách nhất định phải ghé thăm. Nơi đây đã được công nhận là Di tích Lịch sử cấp Quốc gia vào năm 1993, đền không những là nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của người bản địa mà còn chứa đựng yếu tố lịch sử cùng kiến trúc đẹp nổi bật.

- Địa chỉ: Đường Trần Quốc Nghiễn, phường Hồng Gai, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh

- Diện tích: 0,85 ha.

- Đơn vị quản lý: Ban Quản lý Đền Đức Ông - phường Hồng Gai.

Đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn đã được trùng tu, sơn sửa phần nào nên khuôn viên hiện nay khá khang trang

Trần Quốc Nghiễn là con trai cả Hưng Đạo Đại vương, cháu đích tôn của An Sinh Vương Trần Liễu và là cháu ruột của vua Trần Thái Tông. Ông vốn là một vị tướng tài giỏi, văn võ song toàn và là người con tận hiếu, bề tôi tận trung của triều đình. Trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên – Mông ông đã cùng vua cha Trần Quốc Tuấn và các tướng lĩnh lập nhiều chiến công lớn.

Đặc biệt nhất ông đã góp công lớn trong cuộc chiến trên sông Bạch Đằng lần thứ 3 năm 1288 dẹp giặc ở vùng Đông Bắc đất nước. Để ghi nhớ công ơn Trần Quốc Nghiễn, các chủ thuyền đi qua núi Bài Thơ đã cùng nhau lập đền thờ ông. Cụ thể đền được xây dựng trong khoảng cuối thế kỷ XIII, trải qua bao biến động của lịch sử và thời gian đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn cũng đã xuống cấp và nhiều lần được trùng tu bởi các chủ thuyền đánh cá.

Ngày ấy các chủ thuyền đã chở gỗ từ trong rừng, ở các huyện: Tiên Yên, Ba Chẽ, Hoành Bồ… đến hang trước cửa đền giấu rồi đục đẽo dựng đền. Dân địa phương sau này lúc vào hang thấy có nhiều gỗ thừa nên mới gọi là hang Đầu Gỗ, nay cũng đã trở thành một điểm tham quan hấp dẫn của đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn.

Hướng dẫn di chuyển

Từ trung tâm thành phố Hạ Long du khách có thể lựa chọn nhiều phương tiện khác nhau để di chuyển đến nơi đây, chẳng hạn như xe máy thuê, xe taxi hay xe ôm… Cụ thể bạn có thể chạy theo tuyến quốc lộ 18 đến Đặng Bá Hát, gặp ngã ba giao với Ba Đèo thì du khách rẽ phải rồi chạy thẳng tới khi đụng đường Lê Thánh Tông. Gặp vòng xoay Lê Thánh Tông, Phú Gia 1 với 25 tháng 4 chúng ta vẫn tiếp tục chạy theo đường Lê Thánh Tông rồi rẽ phải tại Bến Đoan. Cuối cùng bạn chỉ cần rẽ trái ở ngã tư Bến Đoan với Trần Quốc Nghiễn và chạy thẳng thêm vài trăm mét trên đường Trần Quốc Nghiễn là tới nơi.

Khám phá đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn

Địa thế tuyệt đẹp

Đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn sở hữu địa thế vô cùng đắc địa tại thành phố Hạ Long khi nằm dưới chân núi Bài Thơ thuộc khu vực Bến Đoan - Hòn Gai. Đền có tên chữ là Phúc Linh từ (Đền Phúc Linh), trước mặt hướng ra phía vịnh Hạ Long, tạo thành một khung cảnh đẹp hiếm có. Cách đó không xa chính là cầu Bài Thơ 2 và chùa Long Tiên. Từu đây du khách có thể dễ dàng di chuyển tới tắm biển hay khám phá các thắng cảnh tuyệt đẹp xung quanh.

Đền thờ có địa thế đẹp tựa núi và hướng ra biển, nên rất được yêu thích khi du khách ghé Hạ Long tham quan

 Kiến trúc đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn

Đền bao gồm Nhà hành lễ có 3 gian bái đường và 1 gian hậu cung. Trong đó gian chính giữa thờ đức ông Trần Quốc Nghiễn; hai bên thờ hai vị tướng tài Yết Kiêu và Dã Tượng, người đã có công giúp triều Trần đánh đuổi giặc ngoại xâm. Ngoài ra khuôn viên nơi đây còn có một chiếc giếng cổ nữa, dù nằm sát biển nhưng nước giếng lại trong và ngọt mát.

Thể nên không chỉ là nơi ngư dân dừng chân nghỉ ngơi, đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn còn là nơi để lấy nước ngọt phục vụ cho hành trình ra khơi. Hiện nay tại đền vẫn còn lưu giữ được 2 tấm bia đá và 5 bức tượng cổ (có từ thế kỷ XIII) do một số chủ thuyền tạc dựng. Năm 2011, UBND thành phố Hạ Long đã phê duyệt Tổng mặt bằng công trình Khu Di tích Đền thờ Đức ông Trần Quốc Nghiễn với tổng diện tích xây dựng được mở rộng là 2.531.8m2 và năm 2013 tiếp tục điều chỉnh quy hoạch mở rộng khuôn viên Khu di tích lên 2689,8m2. 

Sự kiện được tổ chức tại đền thờ

Lễ hội đền Trần Quốc Nghiễn (đền Đức Ông) được tổ chức đều đặn hằng năm tại đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn. Đây là dịp để người dân có thể ôn lại truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc, khơi lên lòng tự hào và truyền thống yêu nước của thế hệ mai sau thông qua các hình ảnh được tái hiện như: Đức ông Trần Quốc Nghiễn với các tướng lĩnh hộ giá vi hành qua các con phố, lễ rước đuốc thiêng, lễ thả hoa đăng...

Lễ hội diễn ra trong 2 ngày nhưng thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách đến tham gia

Lễ hội được diễn ra vào đúng ngày mất của đức ông Trần Quốc Nghiễn vào 24/4 âm lịch hàng năm. Nhưng sau này từ năm 2008 thì lễ hội đã được phục dựng lại và tổ chức vào dịp 29 và 30/4 hàng năm. Đây cũng là một hoạt động vô cùng ý nghĩa trong đời sống văn hóa tín ngưỡng của người Quảng Ninh, thu hút đông đảo tăng ni, Phật tử, nhân dân và du khách thập phương về dự.

Mở đầu sự kiện là lễ rước kiệu qua đường 25/4, đường Lê Thánh Tông đến chùa Long Tiên rồi trở lại Miếu Đức Ông. Trong ngày rước, người sống ở 2 bên đường đều ra nghênh đón Đức Ông rất trang trọng và thành kính. Hai ngày này sẽ tổ chức rất nhiều hoạt động kết hợp hài hòa yếu tố truyền thống và hiện đại: các tuần tế; khoa cúng Kinh Phật, cúng Trần Triều, cúng Mẫu; lễ rước Đức Ông, biểu diễn múa rồng, lân, sư; thả hoa đăng trên biển cầu mong một năm mưa thuận gió hòa cho những người đi biển và những người sống ven biển…

- Phần lễ: Diễn ra vào buổi sáng gồm các nghi thức: Lễ rước Đức ông, biểu diễn múa lân - sư - rồng, lễ cầu an, cúng phóng sinh...

- Phần hội: Diễn ra vào buổi chiều gồm các trò chơi dân gian và biểu diễn văn nghệ.

- Buổi tối: Lễ rước đuốc thiêng và lễ phóng đăng trên biển.

Nghi thức buổi tối được người dân và du khách trông đợi nhất bởi nó mang ý nghĩa to lớn về việc Đức ông soi sáng và khai thông trí tuệ cho con người. Hơn nữa thả hoa đăng trên biển cũng là để cầu cho quanh năm mưa thuận gió hòa, ngư dân có thể yên ổn làm ăn, đánh bắt. Không gian sự kiện được mở rộng ra toàn cụm Di tích núi Bài Thơ, gồm: Đền Đức Ông, chùa Long Tiên, một số tuyến phố ở phường Hồng Gai và phường Bạch Đằng.

Đội cắm tượng tập luyện chờ lễ hội đền đức Ông Trần Quốc Nghiễn diễn ra

Lễ hội đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn trở thành nét văn hoá truyền thống của nhân dân Hạ Long nói chung và Quảng Ninh nói riêng. Mục đích chính của nó là bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá trong cụm di tích núi Bài thơ, đồng thời giáo dục cho thế hệ trẻ lòng tự hào về quê hương và lịch sử vẻ vang của dân tộc.

Hy vọng đến với đền thờ Đức Ông Trần Quốc Nghiễn mỗi du khách sẽ lưu lại được thêm nhiều kiến thức lịch sử cũng như chiêm ngưỡng khung cảnh biển đảo tuyệt đẹp của thành phố Hạ Long. 

Thụy Anh